Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 56 ετών και μας γράφει απο Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
08-07-09
21:51
Έχω τη γνώμη ότι η ενοχή δεν είναι στην πραγματικότητα αποτρεπτικό μέσον για την αποφυγή της επανάληψης ενός λάθους στο μέλλον, αντίθετα τις περισσότερες φορές η ενοχική αντιμετώπιση των καταστάσεων της ζωής μας, οδηγεί στη μανιώδη επανάληψη των ίδιων λαθών, τα οποία με τη σειρά τους πυροδοτούν μία εκ νέου σειρά ενοχών, και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται αδιάλειπτα. Θα έλεγε κανείς ότι ο άνθρωπος συχνά εθίζεται στο συναίσθημα της ενοχής και αντί να προσπαθεί να το αποφύγει, αντίθετα τείνει να το αποζητά...
Έχετε άποψη επί του συγκεκριμένου θέματος αγαπητοί μου συνομιλητές;
Έχετε άποψη επί του συγκεκριμένου θέματος αγαπητοί μου συνομιλητές;
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Great Chaos
Περιβόητο μέλος
Ο Όττο αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 56 ετών και μας γράφει απο Θεσσαλονίκη (Θεσσαλονίκη). Έχει γράψει 4,911 μηνύματα.
25-12-08
14:26
Η μεταμέλεια δεν είναι συναίσθημα πρωτόγονο όπως η χαρά, ο φόβος, ή η αηδία. Οι άνθρωποι αρχίζουμε να νιώθουμε λύπη για τα λάθη μας, εφόσον έχουμε εισπράξει την γενναιοδωρία των άλλων, σε ηλικία περίπου πέντε ή έξι ετών.
Δύο βασικά στοιχεία συνθέτουν την έννοια της μεταμέλειας: μια ιδέα κι ένα συναίσθημα. Η ιδέα παραμένει πάντα ίδια και δεν είναι άλλη από τη συνείδηση του σφάλματος. Αντίθετα, το συναίσθημα μπορεί να ποικίλει από το θυμό και την οργή (συνήθως έναντι του εαυτού μας), τη θλίψη, την ντροπή, την πικρία, μέχρι τις τύψεις ή τις ισχυρές ενοχές. Η μεταμέλεια μπορεί να είναι μια φευγαλέα σκέψη που θα ξεχαστεί γρήγορα, από τις λεγόμενες "ελαστικές συνειδήσεις", ή μπορεί να προκαλέσει ψυχική συντριβή, που θα παραλύσει το πνεύμα και θ' αλλάξει μια ολόκληρη ζωή, ή ακόμη θα επιφέρει το τέλος της. Οι δύο πιο συνηθισμένες αιτίες αυτοκτονίας είναι οι ενοχές και η απόγνωση.
Η μεταμέλεια αποτελεί ένα περίπλοκο ψυχολογικό φαινόμενο. Κάποιος μπορεί να αισθανθεί ενοχές για πράξεις ήσσονος σημασίας, όπως η διακοπή μιας δίαιτας ή η αγορά μιας πανάκριβης τηλεόρασης. Άλλοι πάλι μπορεί να αισθανθούν ενοχές για πιο σοβαρά πράγματα, όπως μία έκτρωση, ή ακόμη για ένα παιδί που γέννησαν, χωρίς να το επιθυμούν ιδιαίτερα. Η ενοχή μπορεί ακόμη να είναι το αποτέλεσμα κάποιας επιτυχίας ή αποτυχίας. Μετανιώνουμε για λανθασμένους χειρισμούς, όταν αποτυγχάνουμε, ενώ μετανιώνουμε για τις "παράπλευρες απώλειες" όταν επιτυγχάνουμε. Ειδικά όταν οι συνέπειες της πράξης για την οποία αισθανόμαστε ενοχές δεν είναι αναστρέψιμες, εκτός από ενοχές νιώθουμε απόγνωση, παράγοντες που όπως είπαμε οδηγούν συχνά στην αυτοκτονία.
Οι περισσότεροι άνθρωποι μετανιώνουμε και αυτοκατηγορούμαστε, για συμπεριφορές που
πηγάζουν από τρία χαρακτηριστικά μας: Αδεξιότητα, αφέλεια και κακία. Μπερδεύτηκα, ήμουν αφελής και με εξαπάτησαν. Έκανα κάτι κακό, μετανιώνω και μισώ τον εαυτό μου. Στην τελευταία περίπτωση, η ηθική διάσταση του προβλήματος μπορεί να μας επηρεάσει βαθύτατα, και να μας αλλάξει ολόκληρη τη ζωή. Άραγε προς το καλύτερο, ή προς το χειρότερο; Η συνείδηση του σφάλματος και η ενοχή είναι χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ψυχολογίας, που δεν μπορούμε να διακρίνουμε στα άλλα ζώα.
Σύμφωνα με τον Πασκάλ Μπρικνέρ, η ευρωπαϊκή ήπειρος, τουλάχιστον η δυτική, ζει μέσα στο μαρτύριο της μεταμέλειας και των αιώνιων ενοχών. Αναμασά τα παλιά της εγκλήματα: τους πολέμους, τους θρησκευτικούς διωγμούς, τη δουλεία (η οποία ωστόσο λειτουργεί ακάθεκτη στις μέρες μας), την αποικιοκρατία (η οποία ωστόσο έχει αντικατασταθεί από την οικονομική επιβολή, μέσω διεθνών οργανισμών όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), το φασισμό, τον κομμουνισμό (οι οποίοι ωστόσο έχουν στις μέρες μας όλο και περισσότερους οπαδούς). "Η Ευρώπη", εξηγεί ο συγγραφέας, "και μόνο αυτή, αγωνίστηκε για να ξεπεράσει τη βαρβαρότητά της". Ο γερμανικός λαός μέχρι και σήμερα προσπαθεί να επανορθώσει για το Ολοκαύτωμα και τα εγκλήματα κατά των Εβραίων, για τα οποία συνεχίζουν να νιώθουν ενοχές οι δύο ή τρεις επόμενες γενεές από εκείνους που τα διέπραξαν. Ωστόσο, το κύμα ("Die Welle") των οπαδών του ναζισμού ολοένα και φουσκώνει, απειλώντας να καταπιεί ξανά τη χώρα.
Η ανθρώπινη σκληρότητα και κτηνωδία, όπως συζητάμε και σε άλλο σχετικό θέμα, είναι αδυσώπητη, ωστόσο θεωρείται από πολλούς ότι αν δικαιούμαστε να έχουμε ελπίδα για το είδος μας, το χρωστάμε σε μεγάλο βαθμό στη μεταμέλεια. Το γεγονός ότι νιώθουμε ενοχές για τις πράξεις μας, στην πραγματικότητα σημαίνει πως είμαστε καλοί. Η σύγχρονη ψυχολογία κατατάσσει τη μεταμέλεια μεταξύ των θετικών συναισθημάτων, μαζί με την ενσυναίσθηση, τη στοργή και τη συμπόνια.
Ωστόσο, είδαμε στα παραπάνω, ότι τις περισσότερες φορές η μεταμέλεια εκφράζεται όχι ως "Μετάνοια" με την ετυμολογική σημασία του όρου, αλλά ως κατακλυσμός ενοχών που προσφέρουν στον άνθρωπο την επίγεια κόλαση σε συσκευασία δώρου. Είναι λοιπόν η ενοχή, όπως επισημαίνεται στο παραπάνω κείμενο σημαντική κατάκτηση του ανθρώπινου πολιτισμού; Έχει η ενοχή ευεργετικές συνέπειες για τον άνθρωπο;
(Το παρόν κείμενο γράφηκε με βάση άρθρο που έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό Focus).
Δύο βασικά στοιχεία συνθέτουν την έννοια της μεταμέλειας: μια ιδέα κι ένα συναίσθημα. Η ιδέα παραμένει πάντα ίδια και δεν είναι άλλη από τη συνείδηση του σφάλματος. Αντίθετα, το συναίσθημα μπορεί να ποικίλει από το θυμό και την οργή (συνήθως έναντι του εαυτού μας), τη θλίψη, την ντροπή, την πικρία, μέχρι τις τύψεις ή τις ισχυρές ενοχές. Η μεταμέλεια μπορεί να είναι μια φευγαλέα σκέψη που θα ξεχαστεί γρήγορα, από τις λεγόμενες "ελαστικές συνειδήσεις", ή μπορεί να προκαλέσει ψυχική συντριβή, που θα παραλύσει το πνεύμα και θ' αλλάξει μια ολόκληρη ζωή, ή ακόμη θα επιφέρει το τέλος της. Οι δύο πιο συνηθισμένες αιτίες αυτοκτονίας είναι οι ενοχές και η απόγνωση.
Η μεταμέλεια αποτελεί ένα περίπλοκο ψυχολογικό φαινόμενο. Κάποιος μπορεί να αισθανθεί ενοχές για πράξεις ήσσονος σημασίας, όπως η διακοπή μιας δίαιτας ή η αγορά μιας πανάκριβης τηλεόρασης. Άλλοι πάλι μπορεί να αισθανθούν ενοχές για πιο σοβαρά πράγματα, όπως μία έκτρωση, ή ακόμη για ένα παιδί που γέννησαν, χωρίς να το επιθυμούν ιδιαίτερα. Η ενοχή μπορεί ακόμη να είναι το αποτέλεσμα κάποιας επιτυχίας ή αποτυχίας. Μετανιώνουμε για λανθασμένους χειρισμούς, όταν αποτυγχάνουμε, ενώ μετανιώνουμε για τις "παράπλευρες απώλειες" όταν επιτυγχάνουμε. Ειδικά όταν οι συνέπειες της πράξης για την οποία αισθανόμαστε ενοχές δεν είναι αναστρέψιμες, εκτός από ενοχές νιώθουμε απόγνωση, παράγοντες που όπως είπαμε οδηγούν συχνά στην αυτοκτονία.
Οι περισσότεροι άνθρωποι μετανιώνουμε και αυτοκατηγορούμαστε, για συμπεριφορές που
πηγάζουν από τρία χαρακτηριστικά μας: Αδεξιότητα, αφέλεια και κακία. Μπερδεύτηκα, ήμουν αφελής και με εξαπάτησαν. Έκανα κάτι κακό, μετανιώνω και μισώ τον εαυτό μου. Στην τελευταία περίπτωση, η ηθική διάσταση του προβλήματος μπορεί να μας επηρεάσει βαθύτατα, και να μας αλλάξει ολόκληρη τη ζωή. Άραγε προς το καλύτερο, ή προς το χειρότερο; Η συνείδηση του σφάλματος και η ενοχή είναι χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ψυχολογίας, που δεν μπορούμε να διακρίνουμε στα άλλα ζώα.
Σύμφωνα με τον Πασκάλ Μπρικνέρ, η ευρωπαϊκή ήπειρος, τουλάχιστον η δυτική, ζει μέσα στο μαρτύριο της μεταμέλειας και των αιώνιων ενοχών. Αναμασά τα παλιά της εγκλήματα: τους πολέμους, τους θρησκευτικούς διωγμούς, τη δουλεία (η οποία ωστόσο λειτουργεί ακάθεκτη στις μέρες μας), την αποικιοκρατία (η οποία ωστόσο έχει αντικατασταθεί από την οικονομική επιβολή, μέσω διεθνών οργανισμών όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), το φασισμό, τον κομμουνισμό (οι οποίοι ωστόσο έχουν στις μέρες μας όλο και περισσότερους οπαδούς). "Η Ευρώπη", εξηγεί ο συγγραφέας, "και μόνο αυτή, αγωνίστηκε για να ξεπεράσει τη βαρβαρότητά της". Ο γερμανικός λαός μέχρι και σήμερα προσπαθεί να επανορθώσει για το Ολοκαύτωμα και τα εγκλήματα κατά των Εβραίων, για τα οποία συνεχίζουν να νιώθουν ενοχές οι δύο ή τρεις επόμενες γενεές από εκείνους που τα διέπραξαν. Ωστόσο, το κύμα ("Die Welle") των οπαδών του ναζισμού ολοένα και φουσκώνει, απειλώντας να καταπιεί ξανά τη χώρα.
Η ανθρώπινη σκληρότητα και κτηνωδία, όπως συζητάμε και σε άλλο σχετικό θέμα, είναι αδυσώπητη, ωστόσο θεωρείται από πολλούς ότι αν δικαιούμαστε να έχουμε ελπίδα για το είδος μας, το χρωστάμε σε μεγάλο βαθμό στη μεταμέλεια. Το γεγονός ότι νιώθουμε ενοχές για τις πράξεις μας, στην πραγματικότητα σημαίνει πως είμαστε καλοί. Η σύγχρονη ψυχολογία κατατάσσει τη μεταμέλεια μεταξύ των θετικών συναισθημάτων, μαζί με την ενσυναίσθηση, τη στοργή και τη συμπόνια.
Ωστόσο, είδαμε στα παραπάνω, ότι τις περισσότερες φορές η μεταμέλεια εκφράζεται όχι ως "Μετάνοια" με την ετυμολογική σημασία του όρου, αλλά ως κατακλυσμός ενοχών που προσφέρουν στον άνθρωπο την επίγεια κόλαση σε συσκευασία δώρου. Είναι λοιπόν η ενοχή, όπως επισημαίνεται στο παραπάνω κείμενο σημαντική κατάκτηση του ανθρώπινου πολιτισμού; Έχει η ενοχή ευεργετικές συνέπειες για τον άνθρωπο;
(Το παρόν κείμενο γράφηκε με βάση άρθρο που έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό Focus).
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.