Nihilist
Τιμώμενο Μέλος
Ο Nihilist αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι Πτυχιούχος του τμήματος Νομικής ΕΚΠΑ. Έχει γράψει 1,355 μηνύματα.
07-07-19
00:10
Ακριβώς αυτό λέω!
Στην παράθεσή σου στο μήνυμα της Eileen έγραψες το εξής:
Συνεπώς, δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε τα κριτήριά μας εκτός δεδομένων πλαισίων - νομικών, ιστορικών, κοινωνικών. Κι αυτά τα πλαίσια, είναι απείρως ρευστά και διαρκώς μετασχηματιζόμενα.
Ένα από τα πλαίσια αυτά είναι και εκείνο των ώριμων δημοκρατιών. Η έννοια της βλασφημίας στο πλαίσιό τους δεν είναι απείρως ρευστή, ούτε διαρκώς μετασχηματιζόμενη. Τα άκρα όριά της είναι. Ο εννοιολογικός της πυρήνας, όπως είπα και παραπάνω, είναι εύκολα προσδιορίσιμος, ή, τέλος πάντων, οι περιπτώσεις που εντάσσονται σ' αυτόν εύκολα διακριτές. Συνεπώς, δε λέμε το ίδιο
Άρα, μπορούμε να αξιολογήσουμε μια βλάσφημη δήλωση με κριτήριο το κίνητρο στο πλαίσιο των ώριμων δημοκρατιών(που ας πούμε ότι είναι και η Ελλάδα, λόγω ΕΕ). Οι ιδεοληπτικές αγκυλώσεις της ΣΕ και οι φονταμενταλιστικές ακρότητες της Σαουδικής Αραβίας δεν ενδιαφέρουν ούτε επηρεάζουν την κρίση μας.
1. Ο πυρήνας της βλασφημίας είναι σαφής. Το πρόβλημα όμως, όπως είπες, είναι ότι όριά της είναι ασαφή. Για αυτό, η επιβολή δίκαιας ποινής είναι αδύνατη, καθώς η αντίληψη της βλασφημίας είναι βαθύτατα υποκειμενική. Τα παραδείγματα είναι πολλά: το άγιο φως, τα θαύματα, η αθεΐα κ.λπ. Για κάποιον πιο "συντηρητικό" πιστό η άρνηση των παραπάνω συνιστά βλασφημία, για κάποιον ἀλλο όχι. Ένας δυνητικός νόμος θα έπρεπε να είναι πολύ συγκεκριμένος για να ανταποκριθεί δίκαια στο παραπάνω αίτημα, αλλά ακόμα και τότε η αποτελεσματικότητἀ του θα ήταν περιορισμένη.
2. Σε καμία περίπτωση τα δύο δεν ταυτίζονται, αλλά η βλασφημία δεν είναι ασυδοσία. Αν συγκρίνουμε, για παράδειγμα, την συκοφαντική δυσφήμιση με τη βλασφημία, θα δούμε ότι διαφέρουν πολύ. Η μεν πρώτη είναι πράγματι ανήθικη, καθώς βλάπτει σοβαρά με ανήθικα μέσα τον ζημιωθέντα, επαγγελματικά, κοινωνικά, πολιτικά, ψυχολογικά κ.λπ. Η δε δεύτερη, αντίθετα, μόνο σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Η βλασφημία, υπὀ την μορφή της εξύβρισης του θείου, είναι ελευθερία λόγου, όχι ανηθικότητα, γιατί στη χειρότερη περίπτωση μπορεί να "πονέσει" έναν πιστό όσο μια τυπική προσβολή. Είναι βέβαια μια φτωχή και αγενής μορφή ελεύθερης έκφρασης, αλλά αποτελεί ελευθερία, όχι ασυδοσία.
Όσο για τον προληπτικό χαρακτήρα της ποινής, ενώ συμφωνώ μαζί σου, ξέρουμε και οι δύο πολύ καλά πως εν τέλει ο νόμος δεν έχει πετύχει τον σκοπό του
1. Από ηθική σκοπιά τα πάντα είναι υποκειμενικά, οπότε δεν έχει νόημα να το συζητάμε. Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί πως και τα λεκτικά σχήματα δεν αποδίδουν την πραγματικότητα- και δε θα είχε άδικο. Με ρητορική αλά Βιττγκενστάιν θα μπορούσε να συντρίψει ολόκληρο το δικαιικό μας σύστημα. Καταλαβαίνεις φυσικά πως όλα αυτά είναι εντελώς θεωρητικά και, μολονότι γοητευτικά, στην τελική στερούνται νοήματος.
Από νομική σκοπιά, δηλαδή στην πράξη, ο δικαστής θα ερμηνεύσει το νόμο και θα αξιολογήσει ποια περίπτωση συνιστά βλασφημία και ποια όχι, θα καθορίσει δηλαδή τα άκρα όρια της έννοιας. Είναι σίγουρα υποκειμενική, αλλά υπάρχουν και αντικειμενικοί ενδείκτες, όπως πχ το αποτέλεσμα της πράξης, που μας βοηθούν να ορίσουμε αν η πράξη είναι αξιόποινη ή όχι.
Υπάρχει και η αρχή ''in dubio pro reo'' ως έσχατο κριτήριο.
2. Το ότι ένας ισχυρισμός είναι επιτρεπτός λόγω της ελευθερίας του λόγου δε συνεπάγεται πως δεν είναι ανήθικος, αλλά απλώς πως δεν είναι αξιόποινος. Αν με ρωτάς, η βλασφημία είναι ανήθικη, ακριβώς γιατί η εξωτερική υπόσταση του ισχυρισμού είναι προσβλητική, ενώ κάλλιστα θα μπορούσε να είναι ευπρεπής, χωρίς να χάνει(ο ισχυρισμός) το (εσωτερικό) νοηματικό του περιεχόμενο.
Το αν θα είναι και αξιόποινη, δηλαδή ποινικά κολάσιμη, δεν εξαρτάται μόνο από την ηθική ποιότητα του ισχυρισμού, αλλά και από τα δυνητικά παράπλευρα αποτελέσματά του. Γι' αυτό και ο νόμος απαιτεί η βλασφημία να εκδηλώνεται δημόσια- μονάχα έτσι μπορεί να προκαλέσει κοινωνικές εντάσεις. Όταν η ελευθερία του λόγου φτάνει στο σημείο να ναρκοθετεί την κοινωνική ευημερία, παύει να είναι ελευθερία, καταλήγει σε ασυδοσία και είναι (πρέπει να είναι) αξιόποινη. Ανήθικη, κατά την επικρατούσα αντίληψη, η βλασφημία είναι από τη φύση της. Αξιόποινη(που είναι και το ζητούμενο του thread) πρέπει να είναι όταν απειλείται η κοινωνική συνοχή(περίπτωση γελοιογραφιών του Charlie Hebdo).