Δυσκολία με τις αναφορικές προτάσεις

Αρχική Δημοσίευση από Ιππολύτη:

Υποθέτω πως μιλάς για τις αναφορικές στα αρχαία. Το θέμα με τις αναφορικές είναι ότι ούτε οι ίδιοι οι φιλόλογοι δεν συμφωνούν στη διάκρισή τους. Αυτό το πράγμα εμένα πέρυσι με είχε τρελάνει. Άλλα έλεγε ο καθηγητής στο φροντιστήριο, άλλα η καθηγήτρια στο σχολείο, γενικώς ένας αχταρμάς που πολύ με είχε αγχώσει.

Το θέμα είναι πως ζητήματα που επιδέχονται αμφιβολίας και μεγάλης συζήτησης δεν τολμούν να ρωτήσουν στις πανελλήνιες, είναι και εν μέρει "άδικο". Αλλά τώρα αν μιλάμε για μια απλή προσδιοριστικη ή για μια επιρρηματικη αναφορικη-τελική ας πούμε, ναι, αυτές σίγουρα μπορούν να ζητηθούν.

Click για ανάπτυξη...

Αρχική Δημοσίευση από vonlibera:

Ναι, στα αρχαία αναφέρομαι. Το θέμα μου είναι πιο συγκεκριμένα ότι αδυνατώ να καταλάβω την συντακτική τους λειτουργία ακόμα και στις απλές που προανέφερες.

Click για ανάπτυξη...

Αρχική Δημοσίευση από Ιππολύτη:

Α! Αν είσαι ακόμα Β Λυκείου πράγματι, δε χρειάζεται άγχος. Είναι αρκετά στριφνο κομμάτι οι αναφορικές, θέλουν αρκετή εξάσκηση. Πέραν της εξάσκησης και προφανώς της υπομονής, αυτό που μπορώ να σε συμβουλευσω είναι να τις μεταφραζεις πρώτα στα νέα και μετά να τις συντάσσεις. Έτσι θα αναγνωρίσεις πιο εύκολα πχ την παράθεση από την επεξήγηση!

Click για ανάπτυξη...

• Όταν λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του τόπου ή του χρόνου, εισάγονται αποκλειστικά με αναφορικά επιρρήματα (οὗ, οἷ, ᾖ, ὅθεν, ἔνθεν, ὅπου, ὅπῃ, ὅποι).
• Όταν εκφράζουν επιρρηματικές σχέσεις με τις κύριες προτάσεις, εισάγονται συνήθως με αναφορικές αντωνυμίες, εκτός από την περίπτωση των αναφορικών υποθετικών προτάσεων που εισάγονται τόσο με αναφορικές αντωνυμίες, όσο και με αναφορικά επιρρήματα. Συγκεκριμένα:
  • Οι αναφορικές αιτιολογικές εισάγονται συνήθως με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅς, ὅστις, ὅσος, οἷος. Οι προτάσεις αυτές είναι όμοιες με τις επιρρηματικές αιτιολογικές προτάσεις, οπότε εξαρτώνται από ρήματα ψυχικού πάθους.
  • Οι αναφορικές τελικές εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅς, ὅστις. Οι προτάσεις είναι όμοιες με τις επιρρηματικές τελικές προτάσεις, οπότε εξαρτώνται από ρήματα κίνησης ή σκόπιμης ενέργειας.
  • Οι αναφορικές συμπερασματικές εισάγονται κυρίως με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅς, ὅστις, ὅσος, οἷος. Είναι όμοιες με τις επιρρηματικές συμπερασματικές προτάσεις. Συνήθως τις αναγνωρίζουμε επειδή στην κύρια πρόταση υπάρχουν οι λέξεις οὕτως, τοιοῦτος, τηλικοῦτος και στη συνέχεια ακολουθεί κανονικά το συμπέρασμα.
  • Οι αναφορικές υποθετικές προτάσεις εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα. Οι προτάσεις αυτές δημιουργούν υποθετικό λόγο, ο οποίος όμως λανθάνει (κρύβεται). Αν είστε εξοικιωμένοι με την μετατροπή της υποθετικής μετοχής σε δευτερεύουσα πρόταση δεν θα έχετε ιδιαίτερο πρόβλημα.
• Οι αναφορικές παραβολικές προτάσεις δηλώνουν σύγκριση ή παρομοίωση. Εκφράζουν ποσό, ιδιότητα (ποιότητα) ή τρόπο ως προς το ρήμα. Συνήθως οι παραβολικές προτάσεις αναφέρονται σε δεικτικές αντωνυμίες ή επιρρήματα, δημιουργώντας έτσι τα λεγόμενα "παραβολικά ζεύγη".
  • Όταν εκφράζουν ποσό εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅσος, ὁπόσος, ἡλίκος, ὁπηλίκοςκαι τα αναφορικά επιρρήματα ὅσον, ὅσῳ. (Μιλάμε δηλαδή για μια ποσότητα, π.χ. στα νέα ελληνικά: "Όσα λεφτά και να δώσω, δεν φτάνουν για να αγοράσω αυτό το κινητό").
  • Όταν εκφράζουν ιδιότητα/ποιότητα εισάγονται με τις αντωνυμίες οἷος, ὁποῖος. (Στα νέα ελληνικά αντίστοιχα: "Όποιος πέρασε από αυτόν τον δρόμο, είναι ύποπτος", "Όποιος είναι όμορφος, δεν σημαίνει ότι είναι και έξυπνος []".)
  • Όταν εκφράζουν τρόπο εισάγονται με τα αναφορικά επιρρήματα ὡς, ὥσπερ, ὅπως, καθάπερ, ᾗπερ, ᾗ, οἷον, οἷα. (Στα νέα ελληνικά: "Σου μίλησε, όπως του μίλησες κι εσύ!")

• ἔστιν ὅς / ὅστις: κάποιος
• οὐκ ἔστιν ὅς / ὅστις: κανένας
• οὐκ ἔστιν ὅς / ὅστις οὐ: καθένας/οποιοσδήποτε
• ἔστιν ὅπως: κάπως/με κάποιον τρόπο
• οὐκ ἔστιν ὅπως: καθόλου/με κανέναν τρόπο
• οὐκ ἔστιν ὅπως οὐ: οπωσδήποτε/με κάθε τρόπο
• ἔστιν ὅπου: κάπου
• οὐκ ἔστιν ὅπου: πουθενά
• οὐκ ἔστιν ὅπου οὐ: παντού

Αρχική Δημοσίευση από Alex_t:

Πέρα από όσα είπε η φίλτατη Στεφανία, να προσθέσω πως έχεις άπλετο χρόνο για να βελτιωθείς στο άγνωστο, να μάθεις να ξεχωρίζεις τις αναφορικές, να μάθεις να μετατρέπεις τον ευθύ λόγο σε πλάγιο και το αντίστροφο, να αναλύεις μετοχές κλπ. Μπορείς, σε συνεργασία με τους καθηγητές σου ή και χωρίς, να εντοπίσεις όλα τα γραμματικοσυντακτικά φαινόμενα που σε δυσκολεύουν και να ξεκινήσεις να κάνεις επανάληψη και περισσότερες ασκήσεις πάνω σε αυτά. Όχι άγχος!

ΥΓ.: Όχι ότι νοιάζει κανέναν, αλλά τις αναφορικές προτάσεις δεν τις χώνεψα ποτέ μου

Click για ανάπτυξη...

Αρχική Δημοσίευση από jj!:

Οι αναφορικές προτάσεις είναι λογικό να δυσκολεύουν τους μαθητές, γιατί συνήθως στο σχολείο διδάσκονται ξεχωριστά, γιατί η χρήση τους είναι είτε ονοματική, είτε επιρρηματική. Αυτό δεν ισχύει για τις υπόλοιπες δευτερεύουσες προτάσεις.

Οι δευτερεύουσες αναφορικές ονοματικές προτάσεις δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερη δυσκολία, γιατί χρησιμοποιούνται στον λόγο ως ονόματα (υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο, προσδιορισμοί ομοιόπτωτοι ή ετερόπτωτοι). Η εισαγωγή τους γίνεται καθαρά με αναφορικές αντωνυμίες, οι οποίες κλείνονται. Καλό θα ήταν να μάθετε όλες τις αναφορικές αντωνυμίες, οι οποίες υπάρχουν στην γραμματική σ. 144, §240.

Οι δευτερεύουσες αναφορικές επιρρηματικές προτάσεις είναι οι βαρβάτες και αυτές που χρειάζονται περισσότερη προσοχή.

• Όταν λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του τόπου ή του χρόνου, εισάγονται αποκλειστικά με αναφορικά επιρρήματα (οὗ, οἷ, ᾖ, ὅθεν, ἔνθεν, ὅπου, ὅπῃ, ὅποι).
• Όταν εκφράζουν επιρρηματικές σχέσεις με τις κύριες προτάσεις, εισάγονται συνήθως με αναφορικές αντωνυμίες, εκτός από την περίπτωση των αναφορικών υποθετικών προτάσεων που εισάγονται τόσο με αναφορικές αντωνυμίες, όσο και με αναφορικά επιρρήματα. Συγκεκριμένα:
  • Οι αναφορικές αιτιολογικές εισάγονται συνήθως με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅς, ὅστις, ὅσος, οἷος. Οι προτάσεις αυτές είναι όμοιες με τις επιρρηματικές αιτιολογικές προτάσεις, οπότε εξαρτώνται από ρήματα ψυχικού πάθους.
  • Οι αναφορικές τελικές εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅς, ὅστις. Οι προτάσεις είναι όμοιες με τις επιρρηματικές τελικές προτάσεις, οπότε εξαρτώνται από ρήματα κίνησης ή σκόπιμης ενέργειας.
  • Οι αναφορικές συμπερασματικές εισάγονται κυρίως με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅς, ὅστις, ὅσος, οἷος. Είναι όμοιες με τις επιρρηματικές συμπερασματικές προτάσεις. Συνήθως τις αναγνωρίζουμε επειδή στην κύρια πρόταση υπάρχουν οι λέξεις οὕτως, τοιοῦτος, τηλικοῦτος και στη συνέχεια ακολουθεί κανονικά το συμπέρασμα.
  • Οι αναφορικές υποθετικές προτάσεις εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα. Οι προτάσεις αυτές δημιουργούν υποθετικό λόγο, ο οποίος όμως λανθάνει (κρύβεται). Αν είστε εξοικιωμένοι με την μετατροπή της υποθετικής μετοχής σε δευτερεύουσα πρόταση δεν θα έχετε ιδιαίτερο πρόβλημα.
• Οι αναφορικές παραβολικές προτάσεις δηλώνουν σύγκριση ή παρομοίωση. Εκφράζουν ποσό, ιδιότητα (ποιότητα) ή τρόπο ως προς το ρήμα. Συνήθως οι παραβολικές προτάσεις αναφέρονται σε δεικτικές αντωνυμίες ή επιρρήματα, δημιουργώντας έτσι τα λεγόμενα "παραβολικά ζεύγη".
  • Όταν εκφράζουν ποσό εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες ὅσος, ὁπόσος, ἡλίκος, ὁπηλίκοςκαι τα αναφορικά επιρρήματα ὅσον, ὅσῳ. (Μιλάμε δηλαδή για μια ποσότητα, π.χ. στα νέα ελληνικά: "Όσα λεφτά και να δώσω, δεν φτάνουν για να αγοράσω αυτό το κινητό").
  • Όταν εκφράζουν ιδιότητα/ποιότητα εισάγονται με τις αντωνυμίες οἷος, ὁποῖος. (Στα νέα ελληνικά αντίστοιχα: "Όποιος πέρασε από αυτόν τον δρόμο, είναι ύποπτος", "Όποιος είναι όμορφος, δεν σημαίνει ότι είναι και έξυπνος []".)
  • Όταν εκφράζουν τρόπο εισάγονται με τα αναφορικά επιρρήματα ὡς, ὥσπερ, ὅπως, καθάπερ, ᾗπερ, ᾗ, οἷον, οἷα. (Στα νέα ελληνικά: "Σου μίλησε, όπως του μίλησες κι εσύ!")

Σημειώσεις:
Κάποιοι φιλόλογοι μπορεί να ονομάζουν τις αναφορικές ονοματικές ως αναφορικές προσδιοριστικές, όταν λειτουργούν ως προσδιορισμοί. Εσείς για να μην μπερδεύεστε, να τις ονομάζετε πλήρως όταν τις αναγνωρίζετε: "Δευτερεύουσα αναφορική ονοματική πρόταση που λειτουργεί ως ομοιόπτωτος/ετερόπτωτος προσδιορισμός στο [...]".

Οι δευτερεύουσες αναφορικές επιρρηματικές προτάσεις που χρησιμοποιούνται ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του τόπου ή του τρόπου, μπορείτε να τις λέτε απλά αναφορικές τοπικές ή αναφορικές τροπικές, όπως ισχύει για τις υπόλοιπες αναφορικές που εκφράζουν επιρρηματική σχέση.

Υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες φράσεις, οι οποίες έχουν την μορφή αναφορικών προτάσεων, αλλά δεν λογίζονται ως τέτοιες και μεταφράζονται μονολεκτικώς:

• ἔστιν ὅς / ὅστις: κάποιος
• οὐκ ἔστιν ὅς / ὅστις: κανένας
• οὐκ ἔστιν ὅς / ὅστις οὐ: καθένας/οποιοσδήποτε
• ἔστιν ὅπως: κάπως/με κάποιον τρόπο
• οὐκ ἔστιν ὅπως: καθόλου/με κανέναν τρόπο
• οὐκ ἔστιν ὅπως οὐ: οπωσδήποτε/με κάθε τρόπο
• ἔστιν ὅπου: κάπου
• οὐκ ἔστιν ὅπου: πουθενά
• οὐκ ἔστιν ὅπου οὐ: παντού

Γενική συμβουλή: Να προσπαθείτε να έχετε στο μυαλό σας ένα παράδειγμα στα νέα ελληνικά, ή ένα παράδειγμα από μια μετάφραση που έχετε κάνει. Το πιο δύσκολο στις αναφορικές είναι η χρήση τους, γιατί λειτουργούν και ως ονόματα και ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί. Αν όμως μπορείτε να ξεκαθαρίσετε από τώρα τις κατηγορίες, θα σας είναι εύκολη η αναγνώρισή τους. Άλλωστε οι αναφορικές επιρρηματικές είναι ολόιδιες με τις αντίστοιχές τους απλές επιρρηματικές προτάσεις.

Click για ανάπτυξη...

Αρχική Δημοσίευση από Carpe_Diem:

Κι εγώ Β' είμαι και πραγματικά δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο! Οι χειρότερες είναι οι αναφορικές, πολύ μπέρδεμα στο να τις αναγνωρίζω, μεικτές και ονοματικές και δεν σώνεται... Και το ότι υπάρχουν πολλές διαφωνίες ισχύει, άλλα μας λέει το λυσάρι άλλα ο καθηγητής στο φροντιστήριο κι άλλα στο σχολείο.

Click για ανάπτυξη...

Αρχική Δημοσίευση από vonlibera:

Το χειρότερο είναι ότι δεν έχουν ρήματα εξάρτησης...

Click για ανάπτυξη...

Αρχική Δημοσίευση από vonlibera:

Το χειρότερο είναι ότι δεν έχουν ρήματα εξάρτησης...

Click για ανάπτυξη...

Αρχική Δημοσίευση από Carpe_Diem:

Και να είχαν πάλι σωτηρία δεν θα υπήρχε

Click για ανάπτυξη...

• οἳ τότε οὐκ ἔπεισαν Λακεδαιμονίους ἐξανδραποδίσασθαι ὑμᾶς: δευτερεύουσα αναφορική ονοματική πρόταση ως παράθεση στο Αντικείμενο (του ρήματος) της κύριας πρότασης (Θηβαίους). Ρ.: ἔπεισαν, Υρ.: οἳ, άμeso Αρ.: Λακεδαιμονίους, έμμεσο Αρ.: εξανδραποδίσασθαι, (Υαπαρεμφάτου: Λακεδαιμονίους), Ααπαρεμφάτου:ὑμᾶς
• (τοὺς) οὐ πείσαντες Λακεδαιμονίους εξανδραποδίσασθαι ὑμᾶς: οὐ πείσαντες: επιθετική μετοχή ως παράθεση στο Αρ της κύριας πρότασης (Θηβαίους). Υμτχ: τους/Θηβαίους, άμεσο Αμτχ: Λακεδαιμονίους, έμμεσο Αμτχ: εξανδραποδίσασθαι, Υαπ: Λακεδαιμονίους, Ααπ: ὑμᾶς