Πατρεύς
Περιβόητο μέλος
Ο Πέτρος αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 38 ετών και μας γράφει απο Ρέθυμνο (Ρέθυμνο). Έχει γράψει 5,268 μηνύματα.
14-10-11
04:19
Διαβάζοντας αὐτὰ τὰ δύο μηνύματα συνδυαστικά, μοῦ ἦρθαν πολλὲς σκέψεις στὸ μυαλό. Στὴν ἀρχὴ μπορῶ νὰ πῶ ὅτι δυσανασχέτησα ἀλλὰ στὴ συνέχεια, βλέποντας τὶς ἀπίστευτες ἀντιφάσεις καὶ τὶς παντελῶς ἐρασιτεχνικὲς ἀναλύσεις, ἕνα ὑπομειδίαμα σχηματίσθηκε στὸ πρόσωπό μου.
Προτοῦ κάνω ὁποιαδήποτε τοποθέτηση, νὰ ἐνημερώσω ὅσους δὲ γνωρίζουν ὅτι ἔχω τελειώσει τὴ σχολὴ τῆς Φιλολογίας (τῆς Ἑλληνικῆς Φιλολογίας ἀφοῦ ἔτσι εἴμαστε πιὸ ἀκριβεῖς...) στὸ Βυζαντινό-Νεοελληνικὸ τομέα. Φυσικὰ δὲ λέω ὅτι αὐτὰ τὰ ὁποῖα θὰ πῶ εἶναι τελείως ἀντικειμενικά. Ἂς κρίνῃ ὅμως ὁ καθένας ποιά ἄποψη στέκεται καλύτερα μὲ βάση τὰ ἐπιχειρήματα
Κατὰ βάσιν δὲ διαφωνῶ μὲ τὰ παραπάνω. Συνδυαζόμενα ὅμως μὲ τὶς παρακάτω ἀναλύσεις, πραγματικὰ δημιουργοῦν μιὰ διαστρεβλωμένη εἰκόνα. Ἁπλῶς σὲ πρῶτο ἐπίπεδο νὰ παρατηρήσω ὅτι κανένας δὲ θεωρεῖ ὅτι π.χ. ἡ θεατρολογία εἶναι θεραπαινίδα τῆς φιλολογίας, ἁπλῶς οἱ κύριοι τοῦ Ὑπουργείου, καθὼς γέμισαν τὴν Ἑλλάδα μὲ Φιλολογίες, «στρίμωξαν» καὶ ἄλλους τομεῖς σὲ κάποια τμήματα καθὼς δὲν περίσσευαν τὰ χρήματα γιὰ αὐτόνομο τμῆμα. Στὴν Πάτρα π.χ. ποὺ τελείωσα, ὑπάρχει ξεχωριστὸ τμῆμα Θεατρολογίας ἐνῷ στὸ Ῥέθυμνο ὅπου κάνω μεταπτυχιακό, ἡ Θεατρολογία εἶναι κατεύθυνση τῆς Φιλολογίας. Οἱ μόνοι ποὺ δὲ φταῖνε γι' αὐτὸ εἶναι σὲ διαβεβαιώνω οἱ καθηγητὲς οἱ ὁποῖοι ἀντιλαμβάνονται τὸ στρεβλὸ τοῦ πράγματος.
Προσπαθῶ νὰ καταλάβω ἀκριβῶς ποιό εἶναι τὸ πρόβλημα μὲ τὴ Φιλολογία. Στὰ τμήματα Φιλολογίας τῆς Ἑλλάδος, ἡ κατεύθυνση Κλασικῶν σπουδῶν ἔχει δύο ὑποκατευθύνσεις, τὴν Ἀρχαῖα Ἑλληνικὴ Φιλολογία καὶ τὴ Λατινικὴ Φιλολογία. Ἀντιστοίχως, γίνεται εὔκολα ἐμφανὲς ὅτι οἱ Βυζαντινὲς καὶ οἱ Νεοελληνικὲς σπουδὲς εἶναι διαφορετικὰ γνωστικὰ ἀντικείμενα. Ἐγὼ π.χ. τὸ μεταπτυχιακό μου τὸ κάνω στὴ Βυζαντινὴ Φιλολογία. Προφανῶς θὰ ἤθελε ὁ καθένας νὰ ὑπάρχουν καὶ στὸ προπτυχιακὸ πιὸ ἐξειδικευμένες κατευθύνσεις. Καὶ πάλι ὅμως τίθεται θέμα ὑποδομῶν καὶ χρηματοδότησης κιαὶ ἴσως καὶ θέμα ἵδρυσης μὴ κρατικῶν παν/μίων ἀλλὰ ἂς μὴν ἐπεκταθῶ σὲ αὐτό. Οἱ ἐκπρόσωποι τοῦ ἀκαδημαϊκοῦ χώρου προφανῶς καὶ τὰ θέλουν ὅλα αὐτά.
Τὸ ὅτι ὅμως δὲν ἔχει σχέση ἡ Λατινικὴ Φιλολογία μὲ τὴν Ἀρχαῖα Ἑλληνικὴ, σὲ αὐτὸ θὰ διαφωνήσω ἂν καὶ προσωπικὰ θὰ μὲ συνέφερε, καθὼς τὰ Λατινικὰ δὲν εἶναι τὸ ἀγαπημένο μου μάθημα. Πρόκειται γιὰ τὶς δύο κλασικὲς λογοτεχνίες τοῦ Δυτικοῦ κόσμου και οὐσιαστικὰ ἡ Λατινικὴ Φιλολογία εἶναι παιδὶ τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς. Ἂς μὴν ξεχνοῦμε τὶς ἔννοιες τῆς imitatio (μίμησης) καὶ aemultatio (πρόσληψης) τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Φιλολογίας πάνω στὴν ὁποῖα στηρίχθηκε ἡ Λατινικὴ Φιλολογία.
Ἐννοεῖται πάντως ὅτι εῖναι τελείως ἀπαράδεκτο ἐπιστημονικὰ νὰ ἀποτελέσουν διαφορετικὰ τμήματα οἱ τομεῖς τῆς Ἑλληνικῆς Φιλολογίας. Ἡ Ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ ἑπομένως ἡ λογοτεχνία ἔχει συνέχεια καὶ δὲ γίνεται νὰ κατακερματισθῇ ἤδη ἀπὸ τὸ προπτυχιακό. Καὶ γιὰ τὸ ἂν αὐτὸ συμβαίνῃ στὸ ἐξωτερικό, ἐκεῖ ὑπάρχει καὶ τὸ φαινόμενο νὰ ὑπάρχουν καθηγητὲς οἱ ὁποῖοι γνωρίζουν ἄπταιστα Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ καὶ ἀγνοοῦν πλήρως τὰ Νέα Ἑλληνικά... Στὴν Ἑλλάδα πάντως, κάτι τέτοιο θὰ ἦταν καταστροφικὸ καθὼς ἔτσι θὰ χανόταν ἡ ἔννοια τῆς συνέχειας τῆς Ἑλληνικῆς Λογοτεχνίας ποῦ εἶναι ἡ βάση γιὰ νὰ σταθῇ τὸ ἐποικοδόμημα τοῦ Ἑλληνικοῦ πνεύματος...
Ἡ μόνη λύση ποὺ βρίσκω σὲ αὐτὸ τὸ θέμα εἶναι ἡ ἑξῆς ἁπλῆ: Λιγότερα τμήματα Φιλολογίας, πιὸ σωστὴ ἐπιστημονικὴ ὀργάνωση τῶν τμημάτων. Τέλος, σχετικὰ μὲ τὸ ἂν τὸ πρόβλημα εἶναι ὅτι μπροστὰ ἀπὸ τὴν ὀνομασία τοῦ τμήματος δὲν ὑπάρχει τὸ πρόθεμα «Ἑλληνική», μοῦ φαίνεται ὅτι μᾶλλον διϋλίζουμε τὸν κώνωπα. Προφανῶς καὶ εἶναι Ἑλληνικὴ Φιλολογία καὶ γι' αὐτὸ ὑπάρχουν καὶ τὰ τμήματα Ἀγγλικῆς Φιλολογίας κλπ.
Τὸ ἀκούσαμε λοιπὸν κὶ αὐτὸ! Ὅσοι φέρνουν ἀντιρρήσεις γιὰ τὸ ΦΠΨ, τὸ κάνουν ἐπειδὴ ζηλεύουν! Μπορεῖ ὅμως νὰ μοῦ πῇ κάποιος ποιά ἀκριβῶς ἐπιστήμη ἔχει σπουδάσει αὐτὸς ὁ ὁποῖος ἔχει τελειώσει αὐτὴν τὴ σχολή; Σὲ ἐνοχλεῖ ποὺ ἡ Γλωσσολογία ἐντάσσεται στὸ Τμῆμα Φιλολογίας (καὶ μᾶλλον ἔχεις δίκιο ἐδῶ) ἐνῷ τὸ ὅτι σὲ μιὰ σχολὴ συνυπάρχουν τρεῖς διαφορετικὲς ἐπιστῆμες (!) καὶ μάλιστα στὸν τίτλο τῆς σχολῆς, δὲ σὲ ἀπασχολεῖ καθόλου (γιὰ τὸ ἂν εἶναι πάντως ἐπιστήμη τὰ παιδαγωγικά, κρατῶ ἐπιφυλάξεις.)
Δὲν ξέρω γιὰ τὶς ἄλλες σχολὲς ἀλλὰ ἡ Φιλολογία (καὶ δὴ αὐτὴ ποὺ τελείωσα στὴν Πάτρα) σὲ καμία περίπτωση δὲν εἶναι λίγο ἀπ' ὅλα ὅπως τὸ ΦΠΨ. Ἡ συντριπτικὴ πλειοψηφία τῶν μαθημάτων εἶναι καθαρὰ φιλολογικὰ καὶ τὰ ὑπόλοιπα εἶναι βοηθητικά-συμπληρωματικά. Καὶ αὐτὸ συμβαίνει γιατὶ τὸ τμῆμα Φιλολογίας δὲν ἔχει σκοπὸ νὰ βγάλῃ φιλολόγους τοῦ σχολείου (ἀσχέτως ποιά εἶναι ἡ συνήθης πρακτική). Φιλολόγους τοῦ σχολείου βγάζει τὸ ΦΠΨ οἱ ὁποῖοι φυσικὰ σὲ καμία περίπτωση δὲν ἔχουν ἐμβαθύνει στὴ Φιλολογία ὅπως οἱ Φιλόλογοι. Γιὰ τὴν ἀκρίβεια, δὲν ἔχουν ἐμβαθύνει πουθενά ὅπως ἄθελά σου συνεπάγεται ἀπὸ τὰ γραφόμενά σου. Καὶ, ἐπειδὴ ἀσχολεῖσαι μὲ τὰ τεκταινόμενα στὸ ἐξωτερικό, μπορεῖς νὰ μὲ ἐνημερώσῃς ἂν ὑπάρχῃ τέτοια σχολὴ τύπου ΦΠΨ σὲ κάποιο παν/μιο τοῦ ἐξωτερικοῦ; Πολὺ ἀμφιβάλλω...
Σχετικὰ μὲ τὰ παραπάνω, δὲ θὰ κάνω πολλὰ σχόλια καθὼς τὸ μόνο ποὺ διάβασα ἦταν ἕνα ἀπίστευτο παραλήρημα γεμάτο ἀφορισμοὺς καὶ ἀτεκμηρίωτες γενικεύσεις ἐνῷ φθάνεις στὸ σημεῖο νὰ μπλέκῃς καὶ τὸ γλωσσικὸ ζήτημα(!) Ἁπλῶς ἐδῶ νὰ σημειώσω ὅτι αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι συνήθως προτρέπουν τοὺς μαθητὲς νὰ διαλέξουν Παιδαγωγικό, συνήθως τοὺς προτρέπουν νὰ διαλέξουν ΦΠΨ γιὰ νὰ εἶναι καλύτεροι Φιλόλογοι σχολείου (ἀκριβῶς μὲ τὴ λογικὴ ὅτι οἱ ἀνθρωπιστικὲς σχολὲς ἔχουν ὡς κύριο στόχο τὴν ἐκπαίδευση). Καὶ τέλος, γιατὶ δὲ λέει κανεὶς ὅτι ὁ πραγματικὸς λόγος ποὺ ἄνοιξαν τμήματα τύπου ΦΠΨ εἶναι γιὰ νὰ ἱκανοποίησουν οἱ κυβερνήσεις δικούς τους καθηγητὲς μὲ θέσεις στὸ παν/μιο ἀλλὰ καὶ νὰ δώσουν τὴ δυνατότητα σὲ περισσότερους μαθητὲς νὰ ὀνειρεύωνται ὅτι θὰ γίνουν «φιλόλογοι»; Καὶ μάλιστα παίρνουν τὸν τίτλο τοῦ φιλολόγου καὶ διδάσκουν σὲ σχολεῖο ἀκόμη κὶ ἂν ἔχουν διαλέξει π.χ. κατεύθυνση Ψυχολογίας καὶ ἔχουν κάνει ἐλάχιστα Φιλολογικὰ μαθήματα!
Δὲν μπορῶ νὰ καταλάβω πῶς ἀκριβῶς σχετίζονται οἱ θετικὲς ἐπιστῆμες. Τὸ κείμενό σου πάντως μὲ κούρασε ἀπίστευτα καὶ δυστυχῶς παρατηρῶ στὸ λόγο σου ἔλλειψη συγκεκριμένου ἄξονα σκέψης πρᾶγμα τὸ ὁποῖο ὁδηγεῖ σὲ ἀντιφάσεις ἐνῷ προκαλεῖ καὶ σύγχυση στὸν ἀναγνώστη. Δὲ γνωρίζω ποιό εἶναι τὸ μορφωτικό σου ὑπόβαθρο πάντως σίγουρα πρέπει νὰ δουλεύσῃς στὸ νὰ ὀργανώσῃς καλύτερα τὶς σκέψεις σου...
Προτοῦ κάνω ὁποιαδήποτε τοποθέτηση, νὰ ἐνημερώσω ὅσους δὲ γνωρίζουν ὅτι ἔχω τελειώσει τὴ σχολὴ τῆς Φιλολογίας (τῆς Ἑλληνικῆς Φιλολογίας ἀφοῦ ἔτσι εἴμαστε πιὸ ἀκριβεῖς...) στὸ Βυζαντινό-Νεοελληνικὸ τομέα. Φυσικὰ δὲ λέω ὅτι αὐτὰ τὰ ὁποῖα θὰ πῶ εἶναι τελείως ἀντικειμενικά. Ἂς κρίνῃ ὅμως ὁ καθένας ποιά ἄποψη στέκεται καλύτερα μὲ βάση τὰ ἐπιχειρήματα
Η Γλωσσολογία είναι επιστήμη αυτόνομη, συγγενική με τη Φιλολογία βεβαίως, αλλά έχει ειδικό της αντικείμενο τη γλώσσα, την οποία και μελετάει από όλες τις πλευρές. Η Γλωσσολογία όμως δεν αποτελεί αντικείμενο της Φιλολογίας. Πρόσεξε τους όρους: Άλλο γλώσσα άλλο Γλωσσολογία, όπως άλλο διδασκαλία άλλο Διδακτική. Η Φιλολογία ως επιστήμη είναι πολυεπίπεδη, σωστά έγραψες, αν και πιστεύω ότι αυτό είναι και το πρόβλημά της σήμερα, γιατί με την ανεξαρτητοποίηση και ανάπτυξη (μέσω έρευνας κτλ.) διαφόρων πεδίων του επιστητού, δεν μπορεί να εμμένει σε αναχρονιστικά μοτίβα του παρελθόντος και να συμπεριλαμβάνει επιστήμες υπό το "σκέπαστρό" της (Γλωσσολογία, Λαογραφία, Θεατρολογία κτλ.), θεωρώντας τις θεραπαινίδες. Σκέψου πως το αντικείμενό της πολλές φορές διεισδύει και στο πεδίο άλλων επιστημών (εκτός του τμήματός της) όπως της Ιστορίας, της "μητέρας" Φιλοσοφίας κτλ. που είναι αυτόνομες εδώ και αιώνες ή έχουν ιδρυθεί ακόμα και πριν από την επιστήμη της Φιλολογίας. Σίγουρα παίζει ρόλο και το πρίσμα, η σκοπιά από την οποία θα εξετάσει η κάθε επιστήμη ένα θέμα. Πχ. έναν πλατωνικό διάλογο αλλιώς τον προσεγγίζει η Κλασική Φιλολογία, αλλιώς η Φιλοσοφία και οι δύο όμως πολλές φορές αναγκαστικά μπλέκονται και δανείζουν στοιχεία η μία στην άλλη. Αυτό αποτελεί και τη μαγεία των ανθρωπιστικών μας επιστημών, τα όρια των οποίων είναι δυσδιάκριτα, χωρίς όμως να αναιρεί την αυτονομία τους. Από την επίσημη ιστοσελίδα του Τομέα Γλωσσολογίας ΕΚΠΑ: "Η επιστήμη της γλωσσολογίας (linguistics) ανήκει στις νεώτερες σχετικά επιστήμες. Ξεκινάει στα τέλη του 19ου αιώνα, ανανεώνεται θεματικά και μεθοδολογικά στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και σημειώνει εκπληκτική άνοδο, ιδίως από τα μέσα της δεκαετίας του '60, με την γενετική-μετασχηματιστική θεωρία της γλώσσας από τον Noam Chomsky." και "Η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών ήταν η πρώτη πανεπιστημιακή σχολή στην Ελλάδα που αναγνώρισε τη Γλωσσολογία ως ανεξάρτητη επιστήμη και ίδρυσε τη σχετική έδρα". Μπορείς να μελετήσεις περισσότερα για τη γλωσσική επιστήμη στην ιστοσελίδα του Τομέα.
Κατὰ βάσιν δὲ διαφωνῶ μὲ τὰ παραπάνω. Συνδυαζόμενα ὅμως μὲ τὶς παρακάτω ἀναλύσεις, πραγματικὰ δημιουργοῦν μιὰ διαστρεβλωμένη εἰκόνα. Ἁπλῶς σὲ πρῶτο ἐπίπεδο νὰ παρατηρήσω ὅτι κανένας δὲ θεωρεῖ ὅτι π.χ. ἡ θεατρολογία εἶναι θεραπαινίδα τῆς φιλολογίας, ἁπλῶς οἱ κύριοι τοῦ Ὑπουργείου, καθὼς γέμισαν τὴν Ἑλλάδα μὲ Φιλολογίες, «στρίμωξαν» καὶ ἄλλους τομεῖς σὲ κάποια τμήματα καθὼς δὲν περίσσευαν τὰ χρήματα γιὰ αὐτόνομο τμῆμα. Στὴν Πάτρα π.χ. ποὺ τελείωσα, ὑπάρχει ξεχωριστὸ τμῆμα Θεατρολογίας ἐνῷ στὸ Ῥέθυμνο ὅπου κάνω μεταπτυχιακό, ἡ Θεατρολογία εἶναι κατεύθυνση τῆς Φιλολογίας. Οἱ μόνοι ποὺ δὲ φταῖνε γι' αὐτὸ εἶναι σὲ διαβεβαιώνω οἱ καθηγητὲς οἱ ὁποῖοι ἀντιλαμβάνονται τὸ στρεβλὸ τοῦ πράγματος.
Οι Τομείς της Φιλολογίας είναι η Κλασική (συγκεκριμένα η Αρχαία Ελληνική), η Βυζαντινή (Μεσαιωνική Ελληνική την ονομάζουν άλλοι) και η Νεοελληνική ή Νεότερη / Νέα Ελληνική, οι οποίοι τείνουν να ανεξαρτητοποιηθούν και αυτοί (αν και πιστεύω πως αυτό έχει ήδη συντελεστεί, όπως φαίνεται και από τα τμήματα Κλασικών Σπουδών - Departments of Classics στο εξωτερικό, ώστε να δικαιολογείται έτσι η ύπαρξη κατεύθυνσης Λατινικής Φιλολογίας. Είναι δυνατόν η Ελληνική Φιλολογία να έχει υποκατεύθυνση τη Λατινική, όπως συμβαίνει ακόμα στα δικά μας τμήματα;!). Στο ελληνικό πανεπιστήμιο μιλούν για επιστήμη της Κλασικής Φιλολογίας, επιστήμη της Νεοελληνικής Φιλολογίας κοκ. Πρέπει η επιστήμη (και το τμήμα) της Φιλολογίας να εκσυγχρονιστεί, ώστε να ανταποκριθεί στις σημερινές απαιτήσεις και τις επιστημονικές εξελίξεις. Όπως έχω ξαναγράψει, ακόμα και η ονομασία του τμήματος είναι ελλιπής, έχετε όμως αναλογιστεί μήπως είναι και λανθασμένος; Τμήματα Φιλοσοφίας, Αρχαιολογίας, Παιδαγωγικής (Επιστημών της Αγωγής), Ιστορίας, Γλωσσολογίας, Ψυχολογίας κτλ. υπάρχουν σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου. Τμήμα "Φιλολογίας" υπάρχει αλλού; Μήπως το μοναδικό τμήμα με τη σωστή ονομασία στην Ελλάδα είναι αυτό της Θράκης: "Ελληνικής Φιλολογίας";
Προσπαθῶ νὰ καταλάβω ἀκριβῶς ποιό εἶναι τὸ πρόβλημα μὲ τὴ Φιλολογία. Στὰ τμήματα Φιλολογίας τῆς Ἑλλάδος, ἡ κατεύθυνση Κλασικῶν σπουδῶν ἔχει δύο ὑποκατευθύνσεις, τὴν Ἀρχαῖα Ἑλληνικὴ Φιλολογία καὶ τὴ Λατινικὴ Φιλολογία. Ἀντιστοίχως, γίνεται εὔκολα ἐμφανὲς ὅτι οἱ Βυζαντινὲς καὶ οἱ Νεοελληνικὲς σπουδὲς εἶναι διαφορετικὰ γνωστικὰ ἀντικείμενα. Ἐγὼ π.χ. τὸ μεταπτυχιακό μου τὸ κάνω στὴ Βυζαντινὴ Φιλολογία. Προφανῶς θὰ ἤθελε ὁ καθένας νὰ ὑπάρχουν καὶ στὸ προπτυχιακὸ πιὸ ἐξειδικευμένες κατευθύνσεις. Καὶ πάλι ὅμως τίθεται θέμα ὑποδομῶν καὶ χρηματοδότησης κιαὶ ἴσως καὶ θέμα ἵδρυσης μὴ κρατικῶν παν/μίων ἀλλὰ ἂς μὴν ἐπεκταθῶ σὲ αὐτό. Οἱ ἐκπρόσωποι τοῦ ἀκαδημαϊκοῦ χώρου προφανῶς καὶ τὰ θέλουν ὅλα αὐτά.
Τὸ ὅτι ὅμως δὲν ἔχει σχέση ἡ Λατινικὴ Φιλολογία μὲ τὴν Ἀρχαῖα Ἑλληνικὴ, σὲ αὐτὸ θὰ διαφωνήσω ἂν καὶ προσωπικὰ θὰ μὲ συνέφερε, καθὼς τὰ Λατινικὰ δὲν εἶναι τὸ ἀγαπημένο μου μάθημα. Πρόκειται γιὰ τὶς δύο κλασικὲς λογοτεχνίες τοῦ Δυτικοῦ κόσμου και οὐσιαστικὰ ἡ Λατινικὴ Φιλολογία εἶναι παιδὶ τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς. Ἂς μὴν ξεχνοῦμε τὶς ἔννοιες τῆς imitatio (μίμησης) καὶ aemultatio (πρόσληψης) τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Φιλολογίας πάνω στὴν ὁποῖα στηρίχθηκε ἡ Λατινικὴ Φιλολογία.
Ἐννοεῖται πάντως ὅτι εῖναι τελείως ἀπαράδεκτο ἐπιστημονικὰ νὰ ἀποτελέσουν διαφορετικὰ τμήματα οἱ τομεῖς τῆς Ἑλληνικῆς Φιλολογίας. Ἡ Ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ ἑπομένως ἡ λογοτεχνία ἔχει συνέχεια καὶ δὲ γίνεται νὰ κατακερματισθῇ ἤδη ἀπὸ τὸ προπτυχιακό. Καὶ γιὰ τὸ ἂν αὐτὸ συμβαίνῃ στὸ ἐξωτερικό, ἐκεῖ ὑπάρχει καὶ τὸ φαινόμενο νὰ ὑπάρχουν καθηγητὲς οἱ ὁποῖοι γνωρίζουν ἄπταιστα Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ καὶ ἀγνοοῦν πλήρως τὰ Νέα Ἑλληνικά... Στὴν Ἑλλάδα πάντως, κάτι τέτοιο θὰ ἦταν καταστροφικὸ καθὼς ἔτσι θὰ χανόταν ἡ ἔννοια τῆς συνέχειας τῆς Ἑλληνικῆς Λογοτεχνίας ποῦ εἶναι ἡ βάση γιὰ νὰ σταθῇ τὸ ἐποικοδόμημα τοῦ Ἑλληνικοῦ πνεύματος...
Ἡ μόνη λύση ποὺ βρίσκω σὲ αὐτὸ τὸ θέμα εἶναι ἡ ἑξῆς ἁπλῆ: Λιγότερα τμήματα Φιλολογίας, πιὸ σωστὴ ἐπιστημονικὴ ὀργάνωση τῶν τμημάτων. Τέλος, σχετικὰ μὲ τὸ ἂν τὸ πρόβλημα εἶναι ὅτι μπροστὰ ἀπὸ τὴν ὀνομασία τοῦ τμήματος δὲν ὑπάρχει τὸ πρόθεμα «Ἑλληνική», μοῦ φαίνεται ὅτι μᾶλλον διϋλίζουμε τὸν κώνωπα. Προφανῶς καὶ εἶναι Ἑλληνικὴ Φιλολογία καὶ γι' αὐτὸ ὑπάρχουν καὶ τὰ τμήματα Ἀγγλικῆς Φιλολογίας κλπ.
Αυτή η έκφραση «λίγο από όλα» αναφερόμενη στο τμήμα ΦΠΨ είναι αστεία, και υποδηλώνει την απόλυτη άγνοια εκείνου που τη «σκέφτηκε» (ή εκείνου που την πιστεύει και την επαναλαμβάνει) για στοιχειώδη θέματα ιστορίας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και προγραμμάτων σπουδών των τμημάτων σήμερα. Είναι μία εκ του πονηρού έκφραση που δηλώνει εμπάθεια, καθώς και το γεγονός ότι εκείνοι που τη χρησιμοποιούν εσκεμμένα, χωρίς να είναι τελείως αδαείς, ζηλεύουν τα σημαντικότατα εφόδια που προσφέρει το τμήμα αυτό στους φοιτητές του και φοβούνται μην πέσουν από το σαθρό "θρόνο" τους. Και δεν αναφέρομαι μόνο στους φοιτητές και τους πτυχιούχους, αλλά και στους πανεπιστημιακούς καθηγητές των τμημάτων Φιλολογίας που δημιουργούν τέτοιες εντυπώσεις και ενισχύουν τέτοιες αντιλήψεις, ενώ θα έπρεπε να προβάλουν τη συνεργασία και να καλλιεργούν το ήθος των νέων επιστημόνων.
Τὸ ἀκούσαμε λοιπὸν κὶ αὐτὸ! Ὅσοι φέρνουν ἀντιρρήσεις γιὰ τὸ ΦΠΨ, τὸ κάνουν ἐπειδὴ ζηλεύουν! Μπορεῖ ὅμως νὰ μοῦ πῇ κάποιος ποιά ἀκριβῶς ἐπιστήμη ἔχει σπουδάσει αὐτὸς ὁ ὁποῖος ἔχει τελειώσει αὐτὴν τὴ σχολή; Σὲ ἐνοχλεῖ ποὺ ἡ Γλωσσολογία ἐντάσσεται στὸ Τμῆμα Φιλολογίας (καὶ μᾶλλον ἔχεις δίκιο ἐδῶ) ἐνῷ τὸ ὅτι σὲ μιὰ σχολὴ συνυπάρχουν τρεῖς διαφορετικὲς ἐπιστῆμες (!) καὶ μάλιστα στὸν τίτλο τῆς σχολῆς, δὲ σὲ ἀπασχολεῖ καθόλου (γιὰ τὸ ἂν εἶναι πάντως ἐπιστήμη τὰ παιδαγωγικά, κρατῶ ἐπιφυλάξεις.)
Και θα ήθελα να μου απαντήσεις στο εξής, αγαπητή Έλενα: Το τμήμα Φιλολογίας δεν είναι «λίγο από όλα»; Το τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας δεν είναι «λίγο από όλα»; Και το χειρότερο: Το τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης δεν είναι το κατ’ εξοχήν «λίγο από όλα» τμήμα, στο οποίο διδάσκονται όλες οι επιστήμες, όχι μόνο οι ανθρωπιστικές, όπως συμβαίνει στη Φιλοσοφική σχολή, αλλά και κοινωνικές, θετικές (μαθηματικά, φυσική, βιολογία, γεωλογία & περιβάλλον, μέχρι και νευροεπιστήμες!), θεολογία, ακόμα και θέατρο, μουσική και άλλα καλλιτεχνικά μαθήματα κτλ.;! Και τι σημαίνει «λίγο από όλα» για τα δικά μας τμήματα της φιλοσοφικής σχολής; Οι φοιτητές και των ΤΡΙΩΝ τμημάτων δεν ειδικεύονται σε ΜΙΑ επιστήμη, ανάλογα με την κατεύθυνση που θα επιλέξουν, κάνοντας πολλά μαθήματα της επιστήμης αυτής; Επομένως, μήπως στο τμήμα Φιλολογίας εκτός από τα αντικείμενά του, οι φοιτητές δε διδάσκονται και μαθήματα Παιδαγωγικής & Διδακτικής, Φιλοσοφίας, Ιστορίας, Αρχαιολογίας, Ψυχολογίας; Σαφώς. Το ίδιο συμβαίνει και στο τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας, στο οποίο διδάσκονται μαθήματα Παιδαγωγικής & Διδακτικής, Φιλολογίας, Φιλοσοφίας, Γλωσσολογίας, Ψυχολογίας. Γιατί, λοιπόν, κατηγορείται το ΦΠΨ ότι προσφέρει και άλλα μαθήματα στους φοιτητές του, εκτός των τριών σπουδαιότατων επιστημών του; Μήπως, στην τελική, μια τέτοια έκφραση λειτουργεί αντιφατικά ή και σε βάρος αυτών που τη χρησιμοποιούν; Μήπως, δηλαδή, ο πτυχιούχος του ΦΠΨ που έχει διδαχτεί υποχρεωτικά και απαραίτητα μαθήματα όλων ισομερώς των ανθρωπιστικών αντικειμένων της σχολής μας (και μόνο), τα οποία καλείται να διδάξει, με έμφαση βέβαια στην επιστήμη που επέλεξε να ειδικευτεί, καθώς και μαθήματα ψυχοπαδαγωγικής και διδακτικής τους (με πρακτική άσκηση), είναι σφαιρικώς εκπαιδευμένος, άρα και καταλληλότερος, παρά ο πτυχιούχος τμήματος Φιλολογίας που παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις σε μαθήματα Ιστορίας, Παιδαγωγικής & Διδακτικής, Ψυχολογίας, Φιλοσοφίας κτλ.; Ας μην μπαίνουμε, λοιπόν, σε τέτοιες διαδικασίες. Ας αρκεστούμε στο σεβασμό και στην αναγνώριση της αξίας των τμημάτων μας.
Δὲν ξέρω γιὰ τὶς ἄλλες σχολὲς ἀλλὰ ἡ Φιλολογία (καὶ δὴ αὐτὴ ποὺ τελείωσα στὴν Πάτρα) σὲ καμία περίπτωση δὲν εἶναι λίγο ἀπ' ὅλα ὅπως τὸ ΦΠΨ. Ἡ συντριπτικὴ πλειοψηφία τῶν μαθημάτων εἶναι καθαρὰ φιλολογικὰ καὶ τὰ ὑπόλοιπα εἶναι βοηθητικά-συμπληρωματικά. Καὶ αὐτὸ συμβαίνει γιατὶ τὸ τμῆμα Φιλολογίας δὲν ἔχει σκοπὸ νὰ βγάλῃ φιλολόγους τοῦ σχολείου (ἀσχέτως ποιά εἶναι ἡ συνήθης πρακτική). Φιλολόγους τοῦ σχολείου βγάζει τὸ ΦΠΨ οἱ ὁποῖοι φυσικὰ σὲ καμία περίπτωση δὲν ἔχουν ἐμβαθύνει στὴ Φιλολογία ὅπως οἱ Φιλόλογοι. Γιὰ τὴν ἀκρίβεια, δὲν ἔχουν ἐμβαθύνει πουθενά ὅπως ἄθελά σου συνεπάγεται ἀπὸ τὰ γραφόμενά σου. Καὶ, ἐπειδὴ ἀσχολεῖσαι μὲ τὰ τεκταινόμενα στὸ ἐξωτερικό, μπορεῖς νὰ μὲ ἐνημερώσῃς ἂν ὑπάρχῃ τέτοια σχολὴ τύπου ΦΠΨ σὲ κάποιο παν/μιο τοῦ ἐξωτερικοῦ; Πολὺ ἀμφιβάλλω...
Οι καθηγητές και οι καθηγήτριες (κυρίως ΠΕ02) που «συμβουλεύουν» έτσι τους μαθητές τους είναι επικίνδυνοι και ακατάλληλοι για το λειτούργημα που καλούνται να επιτελέσουν. Αν είχαν στοιχειώδεις γνώσεις ΣΕΠ (αντικείμενο του ΦΠΨ...) θα σέβονταν τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα των μαθητών και δεν θα τους «κατηύθυναν» με βάση δικά τους συμπλέγματα και αβάσιμες πεποιθήσεις. Αν ένας μαθητής επιθυμεί να ειδικευτεί στη Φιλοσοφία ή στην Παιδαγωγική ή στην Αρχαιολογία, είναι εγκληματικό να τον αποπροσανατολίζουν, αλλά αφού τον ενημερώσουν αντικειμενικά και υπεύθυνα, οφείλουν να ενισχύσουν την απόφασή του. Τέτοιοι καθηγητές είναι εκείνοι που ως γνήσιοι... δημόσιοι υπάλληλοι (και δεν αναφέρομαι φυσικά σε όλους και το τονίζω) δεν ενδιαφέρονται να κάνουν μάθημα, γιατί όπως λένε στους ίδιους τους μαθητές, θα τα μάθουν όλα στο φροντιστήριο! Είναι εκείνοι που ωθούν τους μαθητές να βάλουν ως πρώτη επιλογή τα τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης, με βάση το συμφέρον, χωρίς όμως να έχουν τη στοιχειώδη λογική πως τα τμήματα αυτά στο εξής, όπως φάνηκε και φέτος, θα «ξεφουσκώσουν» και θα επιστρέψουν στις παλιές χαμηλές τους βάσεις. Είναι εκείνοι που προέρχονται από την πάλαι ποτέ ενιαία φιλοσοφική σχολή, στις οποίες δέσποζε η επιστήμη της Φιλολογίας (όπως ανέφερα στο προηγούμενο μήνυμα) και θεωρούσε τις υπόλοιπες νεώτερες επιστήμες θεραπαινίδες και δευτερεύουσες (όποιος έχει μελετήσει ιστορία της εκπαίδευσης, γνωρίζει για το πνεύμα της εποχής, την εμμονή στα κλασικιστικά πρότυπα και το αρχαϊστικό ιδεώδες του λογιοτατισμού για την αναβίωση της προγονικής δόξας, που ταλάνισε την εκπαίδευση και αποτυπώθηκε και στο γλωσσικό μας ζήτημα με την πάλη καθαρεύουσας και δημοτικής) ή προέρχονται από τα τμήματα Φιλολογίας και Ιστορίας - Αρχαιολογίας (1984 και εξής) που καθαρά εγωιστικά διαφημίζουν τα τμήματά τους. Ας καταθέσω και εγώ μια προσωπική εμπειρία από τα μαθητικά μου χρόνια... που μια φιλόλογος – αρχαιολόγος, όταν της ανατέθηκε να μας διδάξει το μάθημα της Φιλοσοφίας στη Γ΄ Λυκείου, βαρυγκωμούσε αναγνωρίζοντας την παντελή άγνοιά της, φτάνοντας στο σημείο να αναφέρεται με υποτιμητικά σχόλια. Μία, όχι όμως μοναδική περίπτωση...
Σχετικὰ μὲ τὰ παραπάνω, δὲ θὰ κάνω πολλὰ σχόλια καθὼς τὸ μόνο ποὺ διάβασα ἦταν ἕνα ἀπίστευτο παραλήρημα γεμάτο ἀφορισμοὺς καὶ ἀτεκμηρίωτες γενικεύσεις ἐνῷ φθάνεις στὸ σημεῖο νὰ μπλέκῃς καὶ τὸ γλωσσικὸ ζήτημα(!) Ἁπλῶς ἐδῶ νὰ σημειώσω ὅτι αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι συνήθως προτρέπουν τοὺς μαθητὲς νὰ διαλέξουν Παιδαγωγικό, συνήθως τοὺς προτρέπουν νὰ διαλέξουν ΦΠΨ γιὰ νὰ εἶναι καλύτεροι Φιλόλογοι σχολείου (ἀκριβῶς μὲ τὴ λογικὴ ὅτι οἱ ἀνθρωπιστικὲς σχολὲς ἔχουν ὡς κύριο στόχο τὴν ἐκπαίδευση). Καὶ τέλος, γιατὶ δὲ λέει κανεὶς ὅτι ὁ πραγματικὸς λόγος ποὺ ἄνοιξαν τμήματα τύπου ΦΠΨ εἶναι γιὰ νὰ ἱκανοποίησουν οἱ κυβερνήσεις δικούς τους καθηγητὲς μὲ θέσεις στὸ παν/μιο ἀλλὰ καὶ νὰ δώσουν τὴ δυνατότητα σὲ περισσότερους μαθητὲς νὰ ὀνειρεύωνται ὅτι θὰ γίνουν «φιλόλογοι»; Καὶ μάλιστα παίρνουν τὸν τίτλο τοῦ φιλολόγου καὶ διδάσκουν σὲ σχολεῖο ἀκόμη κὶ ἂν ἔχουν διαλέξει π.χ. κατεύθυνση Ψυχολογίας καὶ ἔχουν κάνει ἐλάχιστα Φιλολογικὰ μαθήματα!
Μακρηγόρησα. Με ρώτησες για τις προοπτικές ενός αυτόνομου τμήματος Γλωσσολογίας. Μα οι ίδιες θα είναι με τα σημερινά τμήματα. Θα είχαν τη δυνατότητα οι πτυχιούχοι να ασχοληθούν και με την έρευνα και με τη διδασκαλία. Το ίδιο και για το τμήμα Κλασικών Σπουδών ή ΜΝΕΦ. Όσο για την επιλογή που γράφεις μετά το κοινό πρώτο έτος, θα ήθελα να μου απαντήσεις γιατί στα τμήματα πχ. των θετικών επιστημών (Φυσικής, Χημείας κτλ.), που δε συστεγάζονται δύο ή τρεις επιστήμες, οι μαθητές επιλέγουν εύκολα και δε χρειάζονται κοινό πρώτο έτος;
Δὲν μπορῶ νὰ καταλάβω πῶς ἀκριβῶς σχετίζονται οἱ θετικὲς ἐπιστῆμες. Τὸ κείμενό σου πάντως μὲ κούρασε ἀπίστευτα καὶ δυστυχῶς παρατηρῶ στὸ λόγο σου ἔλλειψη συγκεκριμένου ἄξονα σκέψης πρᾶγμα τὸ ὁποῖο ὁδηγεῖ σὲ ἀντιφάσεις ἐνῷ προκαλεῖ καὶ σύγχυση στὸν ἀναγνώστη. Δὲ γνωρίζω ποιό εἶναι τὸ μορφωτικό σου ὑπόβαθρο πάντως σίγουρα πρέπει νὰ δουλεύσῃς στὸ νὰ ὀργανώσῃς καλύτερα τὶς σκέψεις σου...
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 12 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.